อุษณีษวิชัยธารณี ฉบับที่เผยแพร่บนอินเตอร์เน็ต

อุษณีษวิชัยธารณี เป็นธารณีที่เป็นที่รู้จักกันมาก อีกธารณีหนึ่งของฝ่ายมหายาน ซึ่งปรากฏอยู่หลายฉบับ หลายสำนวนมาก นอกจากพบฉบับสันสกฤตที่มีหลายฉบับซึ่งพบในหลายแหล่งแล้ว ยังพบฉบับแปลใน มองโกล อูยกูร์ โขตาน ทิเบต จีน โดยเฉพาะในพระไตรปิฎกจีนและทิเบต ก็ปรากฎฉบับแปลอยู่หลายสำนวน

---

อุษณีษวิชัยธารณี นักวิชาการส่วนใหญ่เชื่อว่าเป็นต้นฉบับให้ อุณหิสสวิชัยคาถา คาถาต่ออายุของพุทธศาสนาเถรวาทในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้

ในฉบับของฝ่ายมหายานบอกอานิสงค์ไว้ว่า สามารถชำระอุปสรรค ๓ คือ กรรม กิเลส วิบาก ให้บริสุทธิ์ ทำให้ผลวิบากจากอกุศลกรรมที่เคยทำไว้ เช่น การมีอายุสั้น การเกิดในทุคติอบายภูมิ ไม่มีผล จึงทำให้มีอายุยืนยาว แม้เสียชีวิตจักได้เกิดในสุคติ คือ เป็นมนุษย์และเทวดา

---

อุษณีษวิชัยธารณี ฉบับที่เผยแพร่บนอินเตอร์เน็ต ไม่ใช่ฉบับดั้งเดิม แต่เป็นฉบับชำระ โดย พุทธสมาคมเมืองราวัง รัฐสลังงอร์ ประเทศมาเลเซีย (Rawang Buddhist Association) โดย อ. Chua Boon Tuan (จีนฮกเกี้ยน : 蔡文端 ) ผู้เป็นประธานสมาคม และเจ้าของเว็บไซต์ ธารณีปิฎก (dharanipitaka) โดยท่านศึกษาภาษาสันสกฤต และอักษรสิทธัมในพระไตรปิฎกจีนด้วยตัวเอง

อุษณีษวิชัยธารณี ฉบับที่ อ. Chua Boon Tuan ถอดถ่ายเสียงกลับเป็นภาษาสันสกฤต ดูเหมือนว่า เป็นงานที่มีพื้นฐานจากงานของ ไดเซ็ตสึ เททาโร่ ซูซูกิ (鈴木 大拙 貞太郎) นักวิชาการและนักบวช ชาวญี่ปุ่น-อเมริกัน ที่ทำการศึกษาในปี ค.ศ. 1935

---

ซึ่งมีการปรับแก้เล็กน้อย โดยมากเป็นการปรับเสียงสระ และการตัดบทสมาสสนธิ โดยอิงเนื้อหาธารณีฉบับอักษรจีน จาก อุษณีษวิชัยธารณีสาธยายวิธี (佛頂尊勝陀羅尼念誦儀軌法) หมายเลข ๙๗๒ ฉบับแปลโดย พระอโมฆวัชระ ในสมัยราชวงศ์ถัง ในการถอดถ่ายเสียง

และอาจจะ โดยอาศัยฉบับอักษรสิทธัม ภาษาสันสกฤต ในพระไตรปิฎกจีน ช่วยในการชำระ เช่น คู่มือวิธีปฏิบัติโยคะแห่งอุษณีษวิชัย ( 尊勝佛頂脩瑜伽法軌儀 ) หมายเลข ๙๗๓ แปลโดย พระศุภกรสิงหะ ในสมัยราชวงศ์ถัง

ซึ่งธารณีฉบับชำระนี้ ถูกปรับอีกครั้งเล็กน้อยนำไปใช้ในหนังสือ อุษณีษวิชัยธารณีสูตร ฉบับแปล ภาษาจีน/อังกฤษ/มาเลย์ แปลโดย สมาคมพุทธอุษณีษวิชัยแห่งมาเลเซีย (Malaysian Usnisa Vijaya Buddhist Association : MUVBA) ซึ่งตัวเนื้อความพระสูตรแปลจาก อุษณีษวิชัยธารณีสูตร (佛頂尊勝陀羅尼經) หมายเลข ๙๖๗ แปลโดย พระพุทธปาละ สมัยราชวงศ์ถัง แต่ตัวธารณีเป็น ธารณีฉบับชำระของ อ. Chua Boon Tuan

---

และถูกนำไปทำเป็นเพลงโดย ไอมี โอย (Imee Ooi) นักร้องเพลงแนวพุทธร่วมสมัย ชาวมาเลเซียเชื้อสายจีน และ Tinna Tinh นักร้องชาวเวียดนาม-เชค ในชื่อเพลง Usnisa Vijaya Dharani

โดยปกติ ตัวบทธารณี มักจะไม่แปล เพราะถือเป็นถ้อยคำศักดิ์สิทธิ์ ให้สวดตามนั้น ซึ่งส่วนมากแปลเอาความหมายทั้งประโยคไม่ได้ เพราะว่า ๑.ไม่มีความหมายโดยตรง ๒.ผิดไวยากรณ์ หรือ ไม่ครบประโยค ๓.เป็นเสียงของมนตร์ที่เปล่งออกมาเป็นจังหวะ

แต่ในที่นี้จะแปลไว้ให้เห็น ความหมายของศัพท์ โดยธารณีเป็นภาษาสันสกฤตแบบผสม ปริวรรตโดยยังไม่ตัดบทสมาสสนธิ และแปลโดยเพจวิตรรกะ มีเนื้อหาดังนี้

————————–

ตัวบทปริวรรตแบบแผน

————————–

[I] นโม ภควเต ไตฺรโลกฺย ปฺรติวิศิษฺฏาย พุทฺธาย ภควเต๚ ตทฺยถาฯ

[II] โอํ วิโศธย วิโศธย ฯ อสมสมสมนฺตาวภาสสฺผรณ คติคหน สฺวภาววิศุทฺเธฯ อภิษิญฺจตุ มามฺ๚ สุคต วรวจน อมฤตาภิเษไก มหามนฺตฺรปไท๚

[III] อาหร อาหร อายุะสํธารณิฯ โศธย โศธย คคนวิศุทฺเธ๚ อุษฺณีษวิชยวิศุทฺเธ สหสฺรรศฺมิ สํโจทิเต๚

[IV] สรฺวตถาคตาวโลกนิ ษฏฺปารมิตาปริปูรณิ๚ สรฺวตถาคตมติ ทศภูมิปฺรติษฺฐิเต๚ สรฺวตถาคตหฤทยาธิษฺฐานาธิษฺฐิต มหามุเทฺรฯ วชฺรกาย สํหตนวิศุทฺเธ๚ สรฺวาวรณาปายทุรฺคติ ปริวิศุทฺเธฯ ปฺรตินิวรฺตย อายุะ ศุทฺเธฯ สมยาธิษฺฐิเต๚

[V] มณิ มณิ มหา มณิฯ ตถตา ภูตโกฏิ ปริศุทฺเธฯ วิสฺผุฏ พุทฺธิ ศุทฺเธ๚ ชย ชยฯ วิชย วิชยฯ สฺมร สฺมรฯ สรฺว พุทฺธาธิษฺฐิต ศุทฺเธฯ วชฺรี วชฺรครฺเภ วชฺรํา ภาวตุ มม ศรีรํ๚

[VI] สรฺวสตฺตฺวานามฺ จ กาย ปริวิศุทฺเธฯ สรฺวคติ ปริศุทฺเธ๚ สรฺวตถาคต สิญฺจ เม สมาศฺวาสยนฺตุฯสรฺวตถาคต สมาศฺวาสาธิษฺฐิเต ๚

[VII] พุธฺย พุธฺยฯ วิพุธฺย วิพุธฺยฯ โพธย โพธยฯ วิโพธย วิโพธยฯ สมนฺตปริศุทฺเธ๚ สรฺวตถาคต หฤทยาธิษฺฐานาธิษฺฐิต มหามุเทฺร สฺวาหา๚

---

คำอ่านและคำแปล

ส่วนที่ [I]

[คำอ่าน]

นะโม ภะคะวะเต ไตร-โลกฺยะ ประติ-วิศิษฏายะ พุทธายะ ภะคะวะเต๚ ตัทยะถาฯ

————-

[คำแปล]

ขอน้อบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคเจ้า ผู้ประเสริฐที่สุดใน ๓ โลก [1] พระพุทธเจ้า พระภควันต์[2]พระองค์นั้น ๚
(มนตร์ธารณีมี) ดังนี้ ฯ

————-

[หมายเหตุ]

[1] ๓ โลก ได้แก่ กามภูมิ รูปภูมิ อรูปภูมิ

[2] ภควต แปลว่า โชค ความเจริญ เกียรติ ความงาม เป็นการเรียกสิ่งที่เคารพบูชาสูงสุด หรือ พระผู้เป็นเจ้า ในสังคมอินเดียโบราณ ไทยมักแปลว่า พระผู้มีพระภาคเจ้า พระภควันต์ ในที่นี้แปลไว้ทั้งสองแบบ

---

ส่วนที่ [II]

[คำอ่าน]

โอม วิ-โศธะยะ วิ-โศธะยะ ฯ อะสะมะ-สะมะ-สะมันตา-วะภาสัส-ผะระณะ [1] คะติ-คะหะนะ สฺวะ-ภาวะ-วิ-ศุทเธฯ อะภิษิญจะ-ตุ มาม๚

สุคะตะ วะระ-วะจะนะ อะ-มฺฤตา-ภิเษไก[2] มะหา-มันตระ-ปะไท๚

————-

————-

[คำแปล]

โอม จงชำระให้บริสุทธิ์ จงชำระให้บริสุทธิ์ ฯ สิ่งที่ไม่มีอะไรมาเทียบได้อันส่องแสงสว่างไสว [1] ที่แผ่ซ่านไปทั่วทุกหนทุกแห่งถึงป่ารกชัฏแห่งคติ [2] ข้าแต่ผู้มีสวภาวะบริสุทธิ์หมดจด [3] ฯ ขอจงอภิเษก[4]แก่ข้าพระองค์๚ จงอภิเษกน้ำอมฤตด้วยบทมหามนตร์ ซึ่งเป็นถ้อยคำอันประเสริฐของพระสุคตเจ้า (พระพุทธเจ้า)

————-

[หมายเหตุ]

[1] อาจหมายถึง องค์พระพุทธเจ้าเอง หรืออาจหมายถึง พระอุณหิส หรือ พระอุษณีษะ คือ แผ่นกระดูกส่วนหน้าผากหรือกระหม่อมที่นูนออกมา ของพระพุทธเจ้า เป็นหนึ่งในลักษณะมหาบุรุษ ( บาลี: อุณหิสสีโส หรือ สันสกฤต อุษฺณีษศีรฺษะ )

ในทางมหายาน มักมีเรื่องราวเกี่ยว พระอุษณีษะของพระพุทธเจ้าที่สำแดงอานุภาพเปล่งแสงพุทธรังสี ในเชิงปาฏิหารย์อยู่บ่อยครั้ง เช่นใน ศูรางคมมนตร์ เป็นต้น

หรือไม่ก็หมายถึง ตัวอุษณีษวิชัยธารณีเอง ซึ่งมาจากปวงพระพุทธเจ้าทั้งหลายที่มีพระไวโรจนะเป็นประธาน โดยมีพระอุษณีษวิชัยเทวีโพธิสัตว์เป็น บุคคลาธิษฐานของธารณี

[2] คติ ๖ ได้แก่ ๑.นรก ๒.เปรต ๓.เดรัจฉาน ๔. อสูร ๕.มนุษย์ ๖.เทวดา (รวมพรหม) แต่ในฝ่ายเถรวาทมีเพียง ๕ คติ คือไม่มี อสูร

[3] สวภาวะ สภาวะที่อยู่ได้ด้วยตนเอง

[4] อภิเษก ความหมายเดิมคือการ การใช้น้ำรดลงศีรษะ ในพิธีสถาปนาหรือแต่งตั้ง

---

ส่วนที่ [III]

[คำอ่าน]

อาหะระ อาหะระ อายุห์-สัน-ธาระณิฯ[1] โศธะยะ โศธะยะ คะคะนะ-วิ-ศุทเธ๚

อุษณีษะ-วิชะยะ-วิ-ศุทเธ สะหะสระ-รัศมิ สัญ-โจทิเต๚ [2]

————-

[1] สํธารณิ สํ ในที่นี้อักษรอนุนาสิก คือ น จึงอ่านว่า สัน แต่บางแห่งถอดเป็น สัม

[2] สํโจทิเต สํ ในที่นี้อักษรอนุนาสิก คือ ญ จึงอ่านว่า สัญ แต่บางแห่งถอดเป็น สัม

————————–

[คำแปล]

จงนำมา จงนำมาด้วยเถิด[1] ผู้ค้ำชูชีวิตให้ยืนยาว ฯ จงชำระ จงชำระด้วยเถิด ผู้บริสุทธิ์ดุจท้องฟ้านภากาศ ๚ บริสุทธิ์สมบูรณ์ด้วยพระอุษณีษะอันมีชัย ที่มีแสงรัศมีนับพันส่องแสงพวยพุ่งออกมามากมาย

————-

[หมายเหตุ]

[1] อาหะระ มีหลายความหมาย เช่น ทำให้ นำเข้ามา นำไปถวายหรือสังเวย การทำให้สำเร็จ การจับ ยึด ยื้อ ไว้ และในที่นี้ ยังมีความหมายซ้อนอยู่ คือยังแปลได้ว่า อากาศที่หายใจเข้าไป การหายใจเข้า ซึ่งเป็นกิริยาเกี่ยวข้องกับการมีชีวิต

---

ส่วนที่ [IV]

[คำอ่าน]

สรรวะ-ตะถาคะตา-วะโลกะนิ ษัฏ-ปาระมิตา-ปะริปูระณิ๚ [1] สรรวะ-ตะถาคะตะ-มะติ ทะศะ-ภูมิ-ประติษฐิเต๚

สรรวะ-ตะถาคะตะ-หฤทะยา-ธิษฐานา-ธิษฐิตะ มะหา-มุเทร ฯ [2] วัชฺระ-กายะ สังหะตะนะ-วิ-ศุทเธ๚

สรรวา-วะระณา-ปายะ-ทุรคะติ ปะริ-วิ-ศุทเธฯ [3] ประติ-นิวรรตะยะ อายุห์ ศุทเธฯ สะมะยา-ธิษฐิเต๚ [4]

————-

เนื้อร้องบางแห่ง ตัดบทสนธิ ของ

[1] ตถาคตาวโลกนิ เป็น ตถาคต อวโลกนิ (ตะถาคะตะ อะวะโลกะนิ)

[2] หฤทยาธิษฺฐานาธิษฺฐิต เป็น หฤทย อธิษฺฐาน อธิษฺฐิตะ (หฤทะยะ อธิษฐานะ อะธิษฐิตะ )

[3] สรฺวาวรณาปายทุรฺคติ เป็น สรฺว อาวรณ อปาย ทุรฺคติ (สรรวะ อาวะระณา อะปายะ ทุรคะติ)

[4] สมยาธิษฺฐิเต เป็น สมย อธิษฺฐิเต (สะมะยะ อะธิษฐิเต)

————-

[คำแปล]

ปวงพระตถาคตเจ้า ผู้ทรงเพ่งมองดู[โลก]อยู่ทั้งหลาย ทรงสำเร็จบริบูรณ์ดีแล้ว ในปารมิตาทั้ง ๖ ๚ [1] ปวงพระตถาคตเจ้า ผู้ทรงพระปรีชาญาณทั้งหลาย ทรงสำเร็จมั่นคงดีแล้ว ในภูมิทั้ง ๑๐ ๚ [2]

ก็มหามุทรานี้ [3] มาจากปวงพระตถาคตเจ้าทั้งหลาย ที่ทรงได้อธิษฐาน[4]ด้วยอำนาจจากพระหฤทัยของพระองค์เอง ฯ ด้วยวัชระกาย (กายเพชร) อันแข็งแกร่งและบริสุทธิ์ ๚

(ซึ่งธารณีนี้) สามารถชำระอุปสรรคเครื่องขวางกั้น [5] ที่จะนำไปสู่อบายภูมิและทุคติ[6] ทั้งปวง ให้บริสุทธิ์บริบูรณ์ได้ ฯ ทำให้เวียนกลับไปสู่ชีวิตที่บริสุทธิ์หมดจดฯ เป็นไปด้วยด้วยอำนาจแห่งคำมั่นสัญญา(ของพระพุทธเจ้า)

————-

[หมายเหตุ]

[1] ปารมิตาทั้ง ๖ คือบารมีที่พระโพธิสัตว์ฝ่ายมหายานควรบำเพ็ญ อันได้แก่ ทาน ศีล กษานติ (ขันติ) วีรยะ ธยานะ(ฌาน) ปรัชญา(ปัญญา)

[2] ภูมิทั้ง ๑๐ หรือ ทศภูมิ หรือ โพธิสัตว์ทศภูมิ เป็นลำดับขั้นการบรรลุพระโพธิสัตว์ของฝ่ายมหายาน หากบรรลุครบทั้ง ๑๐ ภูมิแล้วจะได้ตรัสรู้เป็นพระพุทธเจ้า ได้แก่ ประมุทิตา วิมลา ประภากรี อรจิษมตี สุทุรชยา อภิมุขี ทูรังคมา อจลา สาธุมตี ธรรมเมฆ

[3] มหามุทรา เฉพาะในที่นี้ หมายถึง การบำเพ็ญภาวนาในธารณีนี้ เช่น สวดสาธยาย หรือการทำสาธนะกรรม โยคะกรรมในธารณีนี้

[4] อธิษฐาน มีความหมายหลายนัยยะ เช่น ตั้งใจกำหนดเอาไว้ ความตั้งใจมั่นคงในจุดมุ่งหมายของตน ความตั้งจิตปรารถนา ในพุทธแบบตันตระ อย่าง มนตรยานและวัชรยาน อธิษฐาน (加持 : อธิษฺฐาน) มักหมายถึง อำนาจ ในการให้พร ให้คุณ ช่วยเหลือ ก็ได้ ในความหมายอย่างนี้ในภาษาไทยก็มีการใช้แนว ๆ นี้ เช่น การอธิษฐานจิตปลุกเสก เป็นต้น

[5] อาวรณ (อาวะระณะ) คือ อุปสรรค หรือ เครื่องกั้น พุทธศาสนาจำแนกไว้ จำแนกไว้ ๓ อย่าง ๑. กรรมเป็นเครื่องกั้น (บาลี.กมฺมาวรณ, สัน.กรฺมาวรณ ) ๒.กิเลสเป็นเครื่องกั้น (บาลี.กมฺมาวรณ , สัน. เกฺลศาวรณ) ๓. วิบากเป็นเครื่องกั้น (บาลี. สัน. วิปากาวรณ) ในที่นี้หมายถึง เฉพาะ กรรม กิเลส วิบาก ฝ่ายอกุศล ที่จะนำไปสู่ อบาย และ ทุคติ

[6] ทุคติ อบายภูมิ คือ ภพภูมิที่เป็นทุกข์แบ่งตาม คติ ๖ ได้ ๓ ประเภท คือ ๑.นรก ๒.เดรัจฉาน ๓.เปรต แบ่งตามภูมิได้ ๔ หรือที่เรียกว่า อบายภูมิ มี ๑.สัตว์นรก ๒.กำเนิดดิรัจฉาน ๓.เปรตวิสัย ๔.พวกอสุรกาย (ตามคติ อสุรกาย ถือเป็นคติเปรต แต่อยู่คนละภูมิกับเปรต )

---

ส่วนที่ [V]

[คำอ่าน]

มะณิ มะณิ มะหา-มะณิฯ ตะถะตา ภูตะโกฏิ ปะริ-ศุทเธฯ วิสผุฏะ พุทธิ ศุทเธ๚

ชะยะ ชะยะฯ วิชะยะ วิชะยะฯ สฺมะระ สฺมะระฯ สรรวะ-พุทธา-ธิษฐิตะ[1] ศุทเธฯ วัชฺรี วัชฺระ-ครรเภ วัชฺราม ภาวะตุ มะมะ ศะรีรัม๚

————-

เนื้อร้องบางแห่ง ตัดบทสนธิ ของ

[1] พุทฺธาธิษฺฐิต เป็น พุทฺธ อธิษฺฐิต (พุทธะ อะธิษฐิตะ)

————-

[คำแปล]

แก้วมณี แก้วมณี แก้วมณีอันยิ่ง ฯ ความเป็นเช่นนั้นเอง(ตถตา) คือความเป็นธรรมดาของสิ่งทั้งปวง (ภูตโกฏิ) นั้นบริสุทธิ์หมดจด ฯ พุทธิปัญญาอันแจ่มแจ้งยิ่ง นั้นบริสุทธิ์หมดจด ๚

ชัยชนะ ชัยชนะ ฯ ชัยชนะอันยิ่ง ชัยชนะอันยิ่ง ฯ จดจำไว้ จดจำไว้ ฯ อำนาจแห่งปวงพระตถาคตเจ้าทั้งหลายนั้นบริสุทธิ์หมดจด ฯ ขอพระวัชรครรภ์ผู้ถือวัชระ จงให้ร่างกายของข้าพระองค์เป็นเหมือนวัชระ๚

---

ส่วนที่ [VI]

[คำอ่าน]

สรรวะ-สัตตวานาม จะ กายะ ปะริ-วิศุทเธฯ สรรวะ-คะติ ปะริ-ศุทเธ๚

สรรวะ-ตะถาคะตะ สิญจะ เม สะมาศวาสะ-ยันตุฯ สรรวะ-ตะถาคะตะ สะมาศวาสา-ธิษฐิเต[1] ๚

————-

เนื้อร้องบางแห่ง ตัดบทสนธิ ของ

[1] สมาศฺวาสาธิษฺฐิเต เป็น สมาศวาสะ อะธิษฐิเต (สะมาศวาสะ อะธิษฐิเต)

————-

[คำแปล]

และสรรพสัตว์ทั้งปวง ก็มีกายบริสุทธิ์หมดจด ฯ คติทั้งปวง ก็บริสุทธิ์หมดจด๚

ขอปวงพระตถาคตเจ้าทั้งหลาย จงเทน้ำแห่งการปลอบประโลม [1] ลงที่ข้าพระองค์๚

ซึ่งปวงพระตถาคตเจ้าทั้งหลายเป็นผู้ทรงอำนาจในการปลอบประโลมฯ

[หมายเหตุ]

[1] สมาศฺวาส แปลว่า ปลอบประโลม ให้กำลังใจ, ปลอบใจ บรรเทา(ทำให้โล่งใจ) และยังหมายถึง มั่นใจ วางใจ เชื่อถือได้ และในที่นี้ ยังมีความหมายซ้อนอยู่ คือยังแปลได้ว่า ฟื้นคืนลมหายใจ เทียบบาลี คือ สมสฺสาส คือ ทำให้สดชื่น ให้เบาใจ ให้หายใจออก

---

ส่วนที่ [VII]

[คำอ่าน]

พุธยะ พุธยะฯ วิ-พุธยะ วิ-พุธยะฯ โพธะยะ โพธะยะฯ วิ-โพธะยะ วิ-โพธะยะฯ สะมันตะ ปะริศุทเธ๚

สรรวะ-ตะถาคะตะ-หฤทะยา-ธิษฐานา-ธิษฐิตะ มะหา-มุเทร สฺวาหา๚

————-

ประโยคตัดบทสนธิ ได้อธิบายด้านบนแล้ว

————-

[คำแปล]

จงตื่นรู้ จงตื่นรู้ฯ จงรู้แจ้ง จงรู้แจ้งฯ จงถึงโพธิ จงถึงโพธิฯ จงตรัสรู้ จงตรัสรู้ฯ ทุกสิ่งทุกอย่างถ้วนทั่วทั้งหมดทั้งสิ้น ก็บริสุทธิ์หมดจด ๚

ก็มหามุทรานี้ มาจากปวงพระตถาคตเจ้าทั้งหลาย ทรงได้อธิษฐานด้วยอำนาจจากพระหฤทัยของพระองค์เหล่านั้น ฯ สวาหา๚

---